Hanna Maria Szymanderska, urodzona 12 stycznia 1944 roku w Rykach, to wybitna polska publicystka. Jej wkład w literaturę kulinarną jest niezaprzeczalny, a ogromna pasja do gotowania i przepisy kulinarne uczyniły ją znaną autorką książek w tej dziedzinie.
Niestety, Hanna zmarła 21 września 2014 roku w Skarżysku-Kamiennej, pozostawiając po sobie trwały ślad w świecie kulinariów i literatury.
Życiorys
Hanna Szymanderska była niezwykle utalentowaną autorką, która stworzyła ponad 30 książek kucharskich i przyczyniła się do popularyzacji lokalnych kuchni. Jej pierwsza publikacja, 200 potraw z warzyw, ukazała się na rynku w 1974 roku, jednak ze względu na problemy z cenzurą, trafiła do druku dopiero pięć lat później, w 1979 roku. Mimo początkowego sukcesu, trudności związane z cenzurą sprawiły, że Szymanderska zniechęciła się do dalszego pisania.
Powrót do aktywności twórczej nastąpił z konieczności po utracie pracy w 1982 roku, w czasie stanu wojennego, kiedy to zarówno ona, jak i jej mąż, znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej. Wówczas zaczęła pisać felietony kulinarne na zamówienie, co było dla niej nowym początkiem w świecie literackim.
Od 1992 roku była związana z wydawnictwem Prószyński i S-ka, które kultywowało jej twórczość, publikując większość książek w serii Biblioteka Poradnika Domowego.
Niestety, w 2014 roku Hanna Szymanderska zginęła tragicznie w wypadku samochodowym, razem z Grzegorzem Komendarkiem, na drodze ekspresowej S7 w Skarżysku-Kamiennej. Po jej śmierci, 26 września tego samego roku, została pochowana na cmentarzu parafialnym w Pyrach, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskiej kuchni i literaturze kulinarnej.
Życie prywatne
Hanna Szymanderska, znana z wielu osiągnięć, miała także swoje życie prywatne, które odgrywało istotną rolę w jej biografii. Była żoną dziennikarza Witolda Szymanderskiego (1941-2011), z którym dzieliła zarówno radości, jak i wyzwania codziennego życia.
W ich związku przyszła na świat córka Urszula, która zapewne wnosiła wiele szczęścia do ich rodziny.
Nagrody i wyróżnienia
W 2003 roku otrzymała zaszczytną nagrodę Ministra Rolnictwa za swoje renomowane dzieło, którym jest „Encyklopedia polskiej sztuki kulinarnej”, to pierwsze z wielu wyróżnień, jakie zdobyła. Następnie, w 2006 roku, została uhonorowana kolejną nagrodą ministerialną za książkę pod tytułem „Kuchnia polska: potrawy regionalne”. W 2007 roku osiągnęła kolejny znaczący sukces, zdobywając Oskara Kulinarnego, najwyższe odznaczenie, jakie przyznawane jest w branży gastronomicznej w Polsce, za dzieło „Dania z anegdotą”. Należy również zaznaczyć, że jej imieniem nazwano Mistrzostwa Kulinarne, które odbywają się od 2016 roku w Warszawie, podkreślając jej znaczenie w świecie kulinariów.
Publikacje
Hanna Szymanderska to autorka wielu wyjątkowych publikacji kulinarnych, które w znaczący sposób wpłynęły na polską sztukę kulinarną. W poniższym zestawieniu przedstawiamy jej najważniejsze prace, które obejmują szeroki wachlarz tematów związanych z gotowaniem, tradycjami oraz przepisami.
- 1979: 200 potraw z warzyw,
- 1987: Polska Wigilia,
- 1987: Błogosław Ojczyźnie, wyrwij ją z niewoli … : polskie kolędy patriotyczne 1831-1983, wybór i opracowanie: Hanna i Witold Szymanderscy, [Warszawa], Wydawnictwo Społeczne – KOS, [1987] (r. wyd. za Biblioteką Narodową), seria: Biblioteka Literacka,
- 1989: Polska Wielkanoc: tradycje, zwyczaje, potrawy,
- 1989: Polska kuchnia myśliwska,
- 1994: 100 potraw na różne sposoby,
- 1994: 100 potraw ze śledzia,
- 1996: Ziemniaki w mojej kuchni: 124 przepisy,
- 1997: Kuchnia pachnąca ziołami,
- 1999: Sekret kucharski, czyli co jadano w Soplicowie,
- 1999: Smakosz warszawski: potrawy dawne i nowe,
- 2001: Cytrusy w twojej kuchni: 107 przepisów,
- 2001: Lane, leniwe, śląskie: 121 przepisów,
- 2003: Encyklopedia polskiej sztuki kulinarnej: 2400 przepisów,
- 2003: Polskie tradycje świąteczne,
- 2003: Kuchnia stara jak świat,
- 2004: Herbata,
- 2004: Kuchnia polska: potrawy regionalne,
- 2004: Krupniki, likiery i nalewki,
- 2004: Dania jednogarnkowe,
- 2005: Bakłażan, cukinia, patison: przepisy na pyszne potrawy,
- 2005: Na polskim stole. Przepisy i tradycje szlacheckie,
- 2006: Dania z anegdotą,
- 2006: Kuchnia pachnąca przyprawami,
- 2007: Poznaj nowe smaki. Mieszanki przyprawowe,
- 2007: Kuchnia postna. Przepisy dawne i nowe,
- 2008: Chleb nie tylko ze smalcem: 74 przepisy,
- 2007: Przewodnik po kuchni europejskiej,
- 2008: Śluby polskie. Tradycje, zwyczaje, przepisy,
- 2009: Przepisy na kaca,
- 2009: Pierogi świata,
- 2009: Burrito, papatacz, bubliczki… Co się pod tym kryje?,
- 2009: Polska kuchnia tradycyjna,
- 2010: Domowe nalewki,
- 2010: Kanon Tradycyjnej Kuchni Polskiej: Przekąski, czyli sałaty, pasztety, galarety i nie tylko,
- 2010: Kanon Tradycyjnej Kuchni Polskiej: Zupy – klasyczne, przecierane, owocowe, na zimno i na gorąco,
- 2010: Kanon Tradycyjnej Kuchni Polskiej: Makarony, pierogi i naleśniki oraz inne dania z mąki, kaszy i ryżu,
- 2010: Kanon Tradycyjnej Kuchni Polskiej: Jajka i sery, czyli najlepsze omlety, zapiekanki i sałatki,
- 2010: Kanon Tradycyjnej Kuchni Polskiej: Warzywa, czyli sprawdzone receptury na ziemniaki, kapustę, pomidory i wiele innych,
- 2012: Prawdziwa Kuchnia Polska,
- 2013: 750 tradycyjnych polskich potraw,
- 2014: Z łąki na talerz,
- 2014: Kucharz Doskonały. Dziedzictwo kulinarne w pracy nauczycieli szkół gastronomicznych (współredaktor).
Przypisy
- Produkt Regionalny – Mistrzostwa Kulinarne im. Hanny Szymanderskiej
- Informacja o nagrodach. [dostęp 02.07.2016 r.]
- Blik, Pożegnanie pisarki [online], rp.pl, 26.09.2014 r. [dostęp 26.09.2014 r.]
- Wypadek na "siódemce" w Skarżysku-Kamiennej. Zginęły dwie osoby [online], echodnia.eu, 22.09.2014 r.
- Pisarka i kucharz ze "Złotopolskich" zginęli w wypadku na "siódemce" koło Skarżyska-Kamiennej [online], tvp.info, 22.09.2014 r.
- IgorI. Nazaruk IgorI., Hanna Szymanderska - odeszła Wielka Polska Matka Karmiąca [online], metro.gazeta.pl, 22.09.2014 r. [dostęp 13.10.2014 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Oskar Janusz Królikowski | Monika Sosnowska | Ze’ew Ben-CewiOceń: Hanna Szymanderska